VỠ MÂM CHÀY
(FRACTURE DU PLATEAU DU TIBIA)
Dominique SARAGAGLIA
Professeur des universités-Praticien hospitalier
d’orthopédie-traumatologie
Chef du service de chirurgie orthopédique et
de traumatologie du sport, urgences
CHU de Grenoble, hôpital sud
Professeur des universités-Praticien hospitalier
d’orthopédie-traumatologie
Chef du service de chirurgie orthopédique et
de traumatologie du sport, urgences
CHU de Grenoble, hôpital sud
A. CƠ THỂ BỆNH LÝ
Ta phân biệt :
I. VỠ MỘT MÂM CHÀY (FRACTURE UNI-TUBEROSITAIRE)
1. Vỡ mâm chày trong : gãy rời (séparation) (thường fracture spino- glénoidienne interne).
2. Vỡ mâm chày ngoài :
a. Gãy rời (séparation)Ta phân biệt :
I. VỠ MỘT MÂM CHÀY (FRACTURE UNI-TUBEROSITAIRE)
1. Vỡ mâm chày trong : gãy rời (séparation) (thường fracture spino- glénoidienne interne).
2. Vỡ mâm chày ngoài :
b. Lún (enfoncement)
c. lún-gãy rời (enfoncement-séparation)
II. VỠ HAI MÂM CHÀY (FRACTURE BI-TUBEROSITAIRE)
1. Đơn giản
2. Phức tạp
III. GÃY TỪNG PHẦN (FRACTURES PARCELLAIRES)
– Epine tibiale tương ứng với một bong gân nặng của đầu gối do bong chỗ bám chày của dây chằng chéo trước
– Fracture de Segond phần lớn tương ứng với một bong gân nặng của đầu gối do đứt dây chằng chéo trước.
– Fracture de la marge tibiale externe dễ bị bỏ sót khi không có những cliché radiologique en 3/4 interne cho thấy chỏm của xương mác. Trong trường hợp đó cũng phải đảm bảo không có đứt dây chằng chéo trước.
B. ĐIỀU TRỊ
1. Những gãy di lệch : gãy lún (enfoncement), gãy rời (séparation), gãy lún-rời (enfoncement-séparation) cần điều trị ngoại khoa ; nói chung kết hợp xương bằng vissage isolé hoặc bằng plaque vissée.
2. Những gãy không di lệch
– Điều trị chỉnh hình
– Attelle amovible không tì trong 60 đến 90 ngày
– Rééducation
– Radio mỗi tuần trong 3 tuần rồi mỗi tháng cho đến khi consolidation hoàn toàn
– Chữa lành trong 3 đến 6 tháng
– Điều trị cơ năng : giống trên nhưng không attelle không bó bột.
3. Những gãy từng phần (fracture parcellaire)
– Epines tibiales :
– Không di lệch : bó bột hay attelle trong 30 đến 45 ngày
– Di lệch : chỉ định ngoại khoa (nắn rồi laçage hay vissage mảnh xương tùy theo kích thước của nó)
– Fracture de Segond
– Marge tibiale externe : điều trị chỉnh hình (plâtre hay attelle) hay chức năng (đảm bảo không có đứt dây chằng chéo trước bằng một khám lâm sàng thích đáng và/hay IRM)
Reference : Traumatologie à l’usage de l’urgentiste1. Những gãy di lệch : gãy lún (enfoncement), gãy rời (séparation), gãy lún-rời (enfoncement-séparation) cần điều trị ngoại khoa ; nói chung kết hợp xương bằng vissage isolé hoặc bằng plaque vissée.
2. Những gãy không di lệch
– Điều trị chỉnh hình
– Attelle amovible không tì trong 60 đến 90 ngày
– Rééducation
– Radio mỗi tuần trong 3 tuần rồi mỗi tháng cho đến khi consolidation hoàn toàn
– Chữa lành trong 3 đến 6 tháng
– Điều trị cơ năng : giống trên nhưng không attelle không bó bột.
3. Những gãy từng phần (fracture parcellaire)
– Epines tibiales :
– Không di lệch : bó bột hay attelle trong 30 đến 45 ngày
– Di lệch : chỉ định ngoại khoa (nắn rồi laçage hay vissage mảnh xương tùy theo kích thước của nó)
– Fracture de Segond
– Marge tibiale externe : điều trị chỉnh hình (plâtre hay attelle) hay chức năng (đảm bảo không có đứt dây chằng chéo trước bằng một khám lâm sàng thích đáng và/hay IRM)
BS NGUYỄN VĂN THỊNH
(18/5/2016)
