TRẬT KHỚP ỨC ĐÒN
(DISJONCTIONS STERNO-COSTO-CLAVICULAIRES)
(DISJONCTIONS STERNO-COSTO-CLAVICULAIRES)
Dominique SARAGAGLIA
Professeur des universités-Praticien hospitalier
d’orthopédie-traumatologie
Chef du service de chirurgie orthopédique et
de traumatologie du sport, urgences
CHU de Grenoble, hôpital sud
Professeur des universités-Praticien hospitalier
d’orthopédie-traumatologie
Chef du service de chirurgie orthopédique et
de traumatologie du sport, urgences
CHU de Grenoble, hôpital sud
I. CƠ THỂ BỆNH LÝ VÀ TƯƠNG QUAN VỚI LÂM SÀNG
Ta phân biệt disjonctions sans incongruence articulaire (không bị không khớp sít), thật ra là những entorse và những disjonction với không khớp sít (incongruence articulaire) là những trật khớp (luxation).
Ta cá biệt hóa :
– Những trật khớp ức đòn ra trước (luxation antérieure) (trước-trên) không hậu quả ngoài thẩm mỹ hay chức năng.
Ta phân biệt disjonctions sans incongruence articulaire (không bị không khớp sít), thật ra là những entorse và những disjonction với không khớp sít (incongruence articulaire) là những trật khớp (luxation).
Ta cá biệt hóa :– Những trật khớp ức đòn ra trước (luxation antérieure) (trước-trên) không hậu quả ngoài thẩm mỹ hay chức năng.
–
Những trật khớp ức đòn ra sau (luxation postérieure), có thể gây nên
một sự đè ép khí quản và thực quản. Những trật khớp này hiếm hơn nhiều
những trật khớp ra trước.
II. THÁI ĐỘ XỬ TRÍ
+ Chẩn đoán được gợi lên trước :
– một đau chói được tập trung trên khớp ức-sườn-đòn (articulation sterno-costo-claviculaire)
– với đôi khi tiroir vertical hay touche de piano.
– Trong nhiều trường hợp, phù che lấp những dấu hiệu của thăm khám lâm sàng
– Phải đảm bảo không có đè ép mạch máu (mạch không đối xứng ở các chi trên và không bị khó nuốt hay khó thở gợi lên một trật khớp sau.
+ Thực hiện một cách hệ thống chụp X quang tập trung vào hai khớp để cho phép phân biệt giữa gãy đầu cùng (extrémité acromiale) của xương đòn và disjonction. Hiện nay scanner không thể thiếu để xác nhận chẩn đoán, nhất là những trật khớp ức đòn ra trước.
+ Điều trị
–
Không có điều trị chỉnh hình chấp nhận được (hiệu quả để làm vững
thương tổn). Những disjonctions sans incongruence articulaire được điều
trị chức năng nhưng cần biết rằng đau có thể kéo dài từ 3 tháng đến một
năm hoặc hơn
– Những trật khớp di lệch nhiều và những trật khớp ra sau được giao cho thầy thuốc ngoại khoa để nắn và làm vững (tránh broche vì nguy cơ di chuyển +++). Trong trường hợp những di chứng đau gây phế tật (trên 1 năm), sự cắt bỏ đầu ức của xuống đòn cho những kết quả rất tốt.
Reference : Traumatologie à l’usage de l’urgentiste+ Chẩn đoán được gợi lên trước :
– một đau chói được tập trung trên khớp ức-sườn-đòn (articulation sterno-costo-claviculaire)
– với đôi khi tiroir vertical hay touche de piano.
– Trong nhiều trường hợp, phù che lấp những dấu hiệu của thăm khám lâm sàng
– Phải đảm bảo không có đè ép mạch máu (mạch không đối xứng ở các chi trên và không bị khó nuốt hay khó thở gợi lên một trật khớp sau.
+ Thực hiện một cách hệ thống chụp X quang tập trung vào hai khớp để cho phép phân biệt giữa gãy đầu cùng (extrémité acromiale) của xương đòn và disjonction. Hiện nay scanner không thể thiếu để xác nhận chẩn đoán, nhất là những trật khớp ức đòn ra trước.
+ Điều trị
–
Không có điều trị chỉnh hình chấp nhận được (hiệu quả để làm vững
thương tổn). Những disjonctions sans incongruence articulaire được điều
trị chức năng nhưng cần biết rằng đau có thể kéo dài từ 3 tháng đến một
năm hoặc hơn– Những trật khớp di lệch nhiều và những trật khớp ra sau được giao cho thầy thuốc ngoại khoa để nắn và làm vững (tránh broche vì nguy cơ di chuyển +++). Trong trường hợp những di chứng đau gây phế tật (trên 1 năm), sự cắt bỏ đầu ức của xuống đòn cho những kết quả rất tốt.
BS NGUYỄN VĂN THỊNH
(14/4/2016)
