Nguyễn Lương Tuấn
Huế có nhiều món ăn ngon mà
lại không cầu kỳ, rất đơn giản, ít tốn kém. Các món ăn làm ta nhớ mãi với hương vị độc đáo. Đặc biệt
các vị cay, béo, ngọt, mặn cộng với hương thơm của nó mà mỗi lần nhớ lại làm ta
tiết nước bọt. Cho dù đi đâu, giang hồ tứ xứ, bốn biển là nhà. Trên bước đường
giong ruỗi, mỗi lần nhắc tới là nhớ, không phải chỉ nhớ món ăn mà còn nhớ tới
khung cảnh quê nhà: Cây đa đầu làng, con kênh nước chảy rì rào và bà bán cơm hến
ngồi trên bến, dưới gốc cây với chiếc bàn ọp ẹp, hai cái ghế dài. Nhớ mùi nước
hến thơm lựng, nhớ vị cay xè làm nước mắt chảy ràn rụa, …
Hoài niệm về món ăn với vị đặc
biệt của nó làm ta quay quắc nhớ Huế chi lạ, và ước mong làm sao có phép mầu để
ta có thể về ngay Huế, được ngồi bệt xuống, trên một cái đòn, bên cạnh chị bán
bánh nách bèo, ướt từ bên kia Nam Phổ qua
bằng chiếc đò ngang.
Các món ăn ở Huế với tôi thật
nhẹ nhàng, dễ thương, dân dả, không thô tháp, không rộn ràng, ít tốn kém. Có thể
thực hiện tức thì không cần tốn thời gian. Món ăn Huế cái gì cũng nhỏ, nhỏ như
giọng nói của cô gái Huê, thế nhưng khi đã kết rồi thì đâm ghiền, không sao bỏ
được. Khi ta ăn một món ăn Huế, cảm giác chung là ngon nhưng sao lạ rứa, khó
nói như rứa hè. Ngọt nhưng không ngọt, béo nhưng không béo. Có một cái chi làm
ta khó diễn tả, khó phân định. Ta chỉ biết nó ngon với cái mùi thơm cụ thể ngạt
ngào, với vị cay làm ta ứa nước mắt nhưng có những vị khác thì ta noái không được
mô. Khác nào khi ta đến với cô gái Huế, thích giọng nói, thích dáng người với vẻ
đẹp kin đáo, không lòe loẹt, kiêu sa. Nó có một cái gì dịu dàng đoan trang làm
ta đến gần phải ngại ngùng. Ta đứng đàng xa nhìn ngắm thấy thích và lòng dạt
dào biết bao ấp ủ, mơ ước. Nhưng khi bên nàng thì bao nhiêu dự định, toan tính
đều biến mất tiêu.
Tôi có nhiều kỉ niệm về các món
ăn vặt ở Huế. Có lẽ nhờ vị trí ngôi nhà tôi ở. Ngôi nhà mà mỗi buổi chiều khoảng
3 giờ, tôi đứng nơi cửa hông nhìn xuống bến, lòng trông ngóng một chuyến đò, chờ
chị bán bánh bèo ướt để được mua một đĩa bánh, ăn vào thỏa cơn đói buổi chiều
và sự khao khát mà bao tử đang cồn cào, đòi hỏi.
Chỉ cần gọi chị bán bánh
nách từ bên kia Nam Phổ sang là ta có thể tùy thích chọn các món ăn được làm bằng
bột gạo, bột lọc (bột sắn), gọi là bánh: Bánh bèo, bánh ướt, bánh nậm, bánh bột
lọc.
Bạn hãy hình dung, một cô
gái Huế, ăn mặc sạch sẽ, đơn giản. Một cái áo ngắn, không phải chemise cũng
không phải bà ba, áo không cổ để lộ chiếc cổ cao mà tóc nàng vấn lên để những
đám tóc ngắn mềm rất gợi cảm. Nàng bận chiếc quần đen bình dị, đi đôi guốc mộc,
đầu đội nón bài thơ. Đúng là một bức tranh đẹp. Có bao giờ họa sĩ Đinh Cường đã
thực hiện bức tranh nào về chủ đề này chưa hè?