Cấp cứu chấn thương số 55 – BS Nguyễn Văn Thịnh

Posted on 16.04.2016 

GÃYJEFFERSON (FRACTURE DE JEFFERSON)

Adam J.Rosh, MD Assistant Professor Department of Emergency Medicine Wayne State University School of Medicine Detroit, MI

TEST

Paramedics mang đến phòng cấp cứu một học sinh trung học cầu thủ bóng đá 17 tuổi trên một tấm ván và với một cervical collar. Trong khi chơi bóng, bệnh nhân “đâm phập vào” một cầu thủ khác với chiếc mũ cát của mình và sau đó cảm thấy đau cổ dữ dội. Anh ta phủ nhận triệu chứng dị cảm (paresthesia) và có thể cử động tất cả các chi. Một chụp cắt lớp vi tính có thể phát hiện nhiều đường gãy của đốt sống cổ thứ nhất. Gãy xương nào trong những gãy sau đây mô tả tốt nhất loại gãy xương này ?
a. Gãy mõm nha (odontoid fracture)
b. Gãy của người bị treo cổ (Hangman’s fracture)
c. Gãy Jefferson
d. Clay-shoveler’s fracture.
e. Vỡ hình giọt nước mắt (teardrop fracture) Câu trả lời đúng là (c).

Đâm phập vào (spearing) (đụng một cầu thủ khác bằng chóp mũ cát của mình) gây nên một lực ép dọc (an axial loading force) được truyền qua những lồi cầu chẩm (occipital condyles) đến mặt khớp trên của những khối bên (lateral masses) của đốt sống cổ thứ nhất (C1). Gãy xương này thường được gọi là gãy Jefferson. Nó được xem như là một gãy không vững và liên kết với gãy C2 trong 40% các trường hợp.Trên phim chụp không sửa soạn, gãy được thấy rõ nhất ở tư thế mỏm nha há mồm (open-mouth odontoid view) với các khối bên (lateral masses) bị lệch ra ngoài. Gãy Jefferson được liên kết với tai nạn khi nhảy lao đầu xuống nước (diving accident) và trong trường hợp này, “spearing” (húc đầu), trong một trận bóng đá, tạo một gia tăng lực ép dọc (axial load) vào cột sống cổ. Những thận trọng thích đáng ở cột sống cổ vẫn được giữ tại chỗ trong suốt xử trí bệnh nhân ở khoa cấp cứu.
(a) Gãy đốt sống trục (odontoid fracture) xảy ra khi gãy xuyên qua mỏm nha (odontoid process) của đốt sống C2.
(b) Gãy của người bị treo cổ (hangman fracture) hay thoái hóa đốt sống chấn thương (traumatic spondylosis) của C2, xảy ra khi cổ-sọ (cervicocranium) bị tăng duỗi quá mức, thứ phát giảm tốc đột ngột (xe hơn đụng nhau với tốc độ nhanh)
(c) Clay-shoveler’s fracture xảy ra thứ phát tăng duỗi cổ hay chấn thương trực tiếp vào sau cổ đưa đến gãy bong của mỏm gai (spinous process) (tấn công bằng vật tù vào sau cổ).
(e) Vỡ hình giọt nước mắt (teardrop fracture) xảy ra do tăng gập mạnh cột sống cổ và thường được thấy sau những tai nạn khi nhảy lao đầu xuống nước (diving accident). Chấn thương này làm đứt tất cả những dây chằng cổ, các diện khớp (facet joints) và gây gãy hình tam giác của một phần thân đốt sống. Nó được liên kết với hội chứng tủy trước (anterior cord syndrome)

Reference : Emergency Medicine. PreTest
BS NGUYỄN VĂN THỊNH
(7/4/2016)