DU HÀNH VÀO
CƠ THỂ CON
NGƯỜI
Với biệt danh “Tòa tháp Cơ thể”, thực
ra đây là một công trình kiến trúc mô phỏng cơ thể con người, độc nhất vô nhị
trên thế giới, rất tráng lệ và đầy ấn tượng. “Toà tháp Cơ thể” đã trở thành
Viện Bảo tàng Cơ thể, hàng năm đã thu hút đông đảo du khách đến viếng thăm đồng
thời nơi đây cũng là một Trung tâm giáo dục sức khoẻ. “Toà tháp Cơ thể” đã được
Nữ Hoàng Beatrix cắt băng khánh thành vào tháng 3/2008 tại xứ hoa Tulip, ở
thành phố Oegstgeest, cách Amsterdam 35km về hướng đông nam. Công trình kiến
trúc có hình dạng một người khổng lồ đang ngồi, cao 35m.
Tại Cao ốc Cơ thể CORPUS, với khoảng thời
gian 55 phút, bạn sẽ làm một cuộc du hành vào trong Cơ thể Con người, độc nhất
tại Hà Lan và ngay cả toàn thế giới. Xuyên qua cơ thể này, bạn sẽ biết được cơ
thể được cấu tạo ra sao và hoạt động như thế nào để giữ gìn sức khỏe cho chúng
ta. Một cuộc sống lành mạnh, theo triết lý của CORPUS, đó là giữ cân bằng giữa
chế độ ăn uống và hoạt động có thể.
Để được trải nghiệm cuộc hành trình xuyên
qua Cơ thể Con người, du khách được chia ra từng nhóm tối đa 16 người, đi kèm
cuộc du hành này, bạn sẽ được nghe thuyết minh bằng 8 ngôn ngữ (Tiếng Hà Lan,
Anh, Đức, Pháp, Tây Ban Nha, Ý, Nga và Trung Quốc). Bạn sẽ càm nhận như là bạn
đang bách bộ ngay trong cơ thể của chính mình. Bạn bước chân vào cơ thể thông
qua một lỗ hổng “khủng” ở đầu gối và kết thúc hành trình bằng lối ra ở não
bộ.
Bên trong Toà nhà, tất cả các căn phòng đều
được đúc bằng sợi thuỷ tinh để tái tạo lại gần như thật các cơ quan tạng phủ
trong cơ thể của chúng ta. Tại đây, du khách có thể nhìn thấy thế giới kỳ ảo
bên trong cơ thể và du khách còn được nghe giải đáp về các câu hỏi của mình đại
loại như “Tại sao tôi cần phải ngủ?” hoặc “Chuyên gì xảy ra khi tôi hắt hơi?”
hay “Tóc của tôi mọc như thế nào?”… Như vậy, du khách có thể thực hiện cuộc “du
hành vũ trụ” thám sát bên trong cơ thể: du khách có thể leo lên hốc mũi hoặc
giống như Tôn Ngộ Không có thể nhảy nhót trong dạ dày, ruột non… và cuối cùng
du khách được chứng kiến một màn trình diễn âm thanh và màu sắc đầy kỳ ảo, biểu
tượng cho các kết nối của thần kinh trong não bộ.
Sau đó, bạn có thể bước chân vào Trung tâm
Thông tin y học, đây là nơi tương tác của CORPUS, tại đây bạn có thể tìm thấy
những thông tin về sức khỏe của các cơ quan tạng phủ của cơ thể cũng như bạn có
thể thực hiện các test xét nghiệm hay chơi các trò chơi thử thách năng lực của
bạn. Trung bình một cuộc du hành vào CORPUS kéo dài khoảng 2 tiếng rưỡi đồng
hồ.
CORPUS thích hợp với mọi người từ 8 tuổi
trở lên. Ngoài Trung tâm Thông tin y học, CORPUS còn có 2 quầy phục vụ đủ các
loại thức uống, nước trái cây và các loại bánh mì hay “fast food”.
Toà nhà Cơ thể đã ứng dụng công nghệ hiện
đại nhất về đồ hoạ, âm thanh và hiệu ứng 3 chiều để hiển thị và giải thích các
bệnh lý của cơ thể con người. Trong suốt cuộc hành trình xuyên qua cơ thể con
người này, CORPUS sẵn sàng giải đáp mọi thắc mắc của du khách về các vấn đề về
sức khỏe. Với một đội ngủ gồm các chuyên gia và các giáo sư y khoa, nên các tư
vấn có độ tin cậy cao.
Ban tư
vấn bao gồm:
- Dr. ir. A. A. Dijkhuizen : Chairperson of
the Board of Directors of Wageningen University and Research Centre
- Ir. J.I.M. de Goeij: Board Advisor of the
Oude Gracht Groep Amsterdam/Wateringen advice bureau; Former Director-General
for Health, Ministry for Health, Welfare and Sport
- Prof. Dr. J.G.A.J. Hautvast: Nutritional
expert
- Prof. Dr. J.A. Knottnerus: Chairperson
for the Advisory Council on Government Policy
- Mr. A.A. Loudon, Esquire: Former
Chairperson of the Board of Commissioners of Akzo Nobel NV
- Prof. Dr. B. Löwenberg: Head of Department
of Haematology, Erasmus MC medical centre
- Ir. M.G.N. van Overbeek: Ambassador for
Wageningen University
- Mr. L.R.J. van Rappard: Managing Partner
CVC Capital Partners Nederland advisory firm
- J.J.N. Rost Onnes: Former member of Board
of Directors of ABN AMRO bank
- H. Wiegel: Former Chairperson of
Zorgverzekeraars Nederland health and social care insurers
- Prof. Dr. R.A.H. van der Meer: Member of
the CORPUS Foundation Board of Directors
- Prof. Dr. P.A. Voûte †2008: Medical
adviso
Để biết thêm chi tiết, mời các bạn kết nối
với trang web: www.corpus-experience.nl
BS NGUYỄN VĂN THÔNG
TRẬN ĐẤU 10 HIỆP
THỊT VS RAU XANH
Năm 2009, 50% người Pháp nghĩ rằng thịt đỏ
là rất cần thiết trong khẩu phần ăn của họ hàng ngày. Nhưng một năm sau đó, tức
năm 2010 con số này giảm xuống dưới 40%. Như vậy, phải chăng thịt đỏ đã có nguy
cơ rồi chăng?
Chúng ta sẽ theo dõi 10 hiệp đấu sau đây
giữa thịt đỏ và rau xanh.
HIỆP 1: An toàn vệ sinh thực phẩm
Chắc mọi người còn nhớ vào tháng 5/2011,
một loại E.coli (Escherichia coli) đã gây ra trận dịch kinh hoàng. E.coli
thường hiện diện trong phân của người nhưng không phải là dòng O104:H7 và
O104:H4. Theo TS Chrítine Martin, nhà sinh vật học thuộc Cơ quan nghiên cứu
Inra Clermont-Ferant, cho biết dòng O107:H7 có mặt trong ống tiêu hoá của loài
động vật nhai lại. Dòng này có thể gây ra chứng bệnh gọi là “hội chứng
Xúc-xích” ở người bởi vì người bị nhiễm bệnh do ăn bít-tết. Sự lây nhiễm có thể
bắt nguồn từ lò giết mỗ trâu bò hoặc do môi trường hoặc do tiếp xúc với trâu bò
khi cho chúng ăn cỏ. Còn dòng O104:H4 đã tấn công nước Đức rồi sau đó lan qua
nước Pháp. Dưa chuột (dưa leo) Tây Ban Nha, lúc đầu bị kết án là thủ phạm gây
ra dịch nhưng sau đó đã được minh oan. Dòng này, ít được biết đến, có nguồn gốc
từ Ai Cập, đã được vào nuôi trồng tại Đức. Cả hai dòng này đều gây nên bệnh
tiêu chảy. Một số trường hợp nặng có thể dẫn đến hội chứng tan huyết, tăng
urê-huyết, gây suy thận cấp và có thể đưa đến tử vong.
Kết quả: Hoà 0-0
HIỆP 2: Quá trình sản xuất an toàn nhất
Kể từ
khi xảy ra trận dịch bò điên, tất cả các chế phẩm từ thịt bò được bày bán ở
siêu thị đều phải ghi rõ xuất xứ từ nước nào trên nhãn hiệu. Đối với người cửa
hàng bán thịt bò cũng chịu chung quy định này. Còn các loại thịt khác thì không
bắt buộc. Tất cả các dòng sản phẩm đóđều được cơ quan DGCCRF giám sát nghiêm
ngặt.
Đối với trái cây và rau xanh, nhãn hiệu
cũng phải bao gồm nước sản xuất, chủng loại. Còn đối với cam, quýt, bưởi nếu có
sử dụng chất bảo quản thì phải ghi tên chính xác. Cơ quan DGCCRF muốn đảm bảo an toàn, trong trường hợp
xảy ra sự cố trong cả 2 trường hợp trênthì có thể truy ra nguồn gốc của sản
phẩm.
Kết quả: Hoà 0-0
HIỆP 3: Giảm cân
100g xà lách cung cấp 12 calo, su lơ cho 23
calo trong khi 100g thịt gà cung cấp 120 calo, còn thịt sườn thì đến 200 calo.
Như vậy, theo TS Michel Lacerf, chuyên gia về dinh dưỡng, do trái cây và rau
xanh chứa nhiều nước, nên lượng calo cung cấp ít hơn so với thịt. Bột ngũ cốc
cũng được xem là “đồng minh” với rau xanh vì cung cấp ít calo. Chế độ ăn Địa
Trung Hải, thành phần chủ yếu là bộ đậu, bột ngũ cốc, trái cây và rau xanh, đã
trở thành chế độ ăn chọn lựa của những người muốn giảm cân.
Kết quả: Rau xanh thắng
HIỆP 4: Năng lượng
Vận động viên nhảy cao Carl Lewis, vận động
viên marathon Edwin Moses hoặc vận động viên judoka Djamel Bouras… đều là những
người ăn chay trường. Phải chăng quan niệm cho rằng chỉ có thịt mới là nguồn
cung cấp năng lượng và sức mạnh đã không còn đứng vững nữa?
Theo TS Lecerf, tính chất dinh dưỡng của rau
xanhđã được chứng thực. Trong đậu nành có chứa rất nhiều protêin. Thịt là nguồn
cung cấp vitamin D, B12 và sắt với hàm lượng tương đương nhau.
“Dấu giáng” chi thịt: có vài loại như thịt
giữa sườn, thịt sườn lại chứa rất nhiều cholesterol. Mặc dù rau xanh và trái
cây có chứa nhiều chất dinh dưỡng quý giá như vitamin (C và …), chất xơ, khoáng
chất, Polyphenol, carotenoid… nhưng một chế độ ăn chay phiến diện
thì không phải là không nguy hại. Sắt ở trong rau xanh ít hơn so với trong
thịt. Ngoài ra trong rau xanh không có acid béo omega-3 và vitamin B12. Sự
thiếu hụt vitamin B12 có thể dẫn đến một số bệnh thần kinh hoặc bệnh thuyên tắc
mạch máu
Theo TS Leclerf sở dĩ
các tín đồ của trường phái ăn chay ít bị béo phì và có sức khỏe tốt hơn (theo
công trình ở Anh được công bố vào 7/2011, những người ăn chay ít bị nguy cơ mắc
bệnh túi thừa, một bệnh thuộc hệ tiêu hóa, với tỉ lệ dưới 31%) là do lối sống
của họ lành mạnh hơn (tập luyện thể thao nhiều hơn và ít uống rượu hơn) so với
người ăn thịt.
Kết quả: hòa 0 – 0.
HIỆP 5: Sức khỏe
Ăn 400g rau xanh mỗi
ngày làm giảm cholesterol, giảm huyết áp và nguy cơ tim mạch, TS Jean-Michel
Leclerf khẳng định như vậy. Ở những người cao tuổi còn có thể tránh được bệnh
thoái hóa võng mạch cũng như bệnh đục thủy tinh thể (còn gọi là bệnh cườm mắt).
Rau xanh còn phòng ngừa được một số bệnh ung thư như ung thư dạ dày, đại tràng,
phổi, vú, tiền liệt tuyến… Tuy nhiên, ung thư còn có thể do nhiều yếu tố nguy
cơ khác như yếu tố di truyền. Những người ăn thịt có nguy cơ cao về tim mạch.
Kết quả: rau xanh
thắng thế
HIỆP 6: Văn hóa. Loại nào “bám rễ” lâu đời nhất trong truyền thống ẩm thực ?
Khẩu vị của người
Pháp đối với thịt đã trở thành truyền thống lâu đời. Trong cuốn sách đầu tiên
về ẩm thực xuất bản vào thế kỉ thứ 14 với tựa đề “Le Viandier de Taillevent”,
nhà xã hội Jean-Pierre Corbeau hồi tưởng lại. Thịt, biểu tượng của quyền uy,
được xem là chìa khóa của sức khỏe được dành riêng cho các lãnh chúa. Trong
thời kì Mặt trận Bình dân, khẩu hiệu không phải là bánh mỳ mà là bít-tết. Tuy
nhiên theo Corbeau, sự chăm sóc bản thân quá kĩ, sự băn khoăn lo lắng về đạo lý
và môi trường gần đây đã khiến cho rau xanh phục hồi lại giá trị của mình. Tuy
vậy, số lượng người ăn chay còn quá ít, khoảng 1 triệu người, ngược lại với đại
đa số thế giới Anglo-saxon đã có truyền thống ăn thịt lâu đời. Bữa ăn truyền
thống của người Pháp bao gồm, món khai vị, một món ăn chính và món tráng miệng.
Mà trong món ăn chính thì thịt là trung tâm, còn “râu ria” bao quanh là rau
xanh.
Kết quả: thịt thắng
thế
HIỆP 7: Đạo đức. Loại nào gây tranh cãi về đạo đức nhất
Những cuốn sách nói lên nỗi thống khổ của thú vật nuôi đã
tăng lên gấp bội. Bidoche (thịt ăn) của F. Nicolino, Confession d’une mangeuse
de viande (Lời xưng tội của một cô nàng ăn thịt) củaM.Iacub, Vivre avec les
animaux (Sống với loài thú) của J. Porcher. Những cuốn sách này cho thấy nỗi lo
âu lớn lao về đạo lý. Gà mái bị nhổ mỏ, bò cái không sừng… Động vật nuôi công
nghiệp không bao giờ có tình trạng đó. Theo Benoit Hartmann, phát ngôn viên của
đài Môi trường thiên nhiên của Pháp cho biết như trên. Cũng theo Hartmann, các
con vật còn bị nhốt trong các chuồng nhỏ bé, không cho ăn cỏ mà cho ăn các bã
dầu đậu nành cho chúng chóng mập và cũng để xẻ thịt cho mau.
Kết quả: rau xanh
thắng thế
HIỆP 8: Môi trường. Loại nào gây nguy hại nhất cho Trái Đất ?
Theo Tổ chức Lương
Nông Thế giới (FAO), ngành chăn nuôi đã độc chiếm đến 30% đất đai trên thế
giới. Chăn nuôi còn tham gia vào nạn phá rừng để nuôi trồng đậu nành biến đổi
gen… để dành riêng cho thú vật. Đàn bò nuôi trong các trang trại trên thế giới
sản xuất ra 18% khí nén, còn hơn cả nhập khẩu (13%). Xứ Bretagne, chiếm khoảng
5% diện tích nông nghiệp của Pháp, tập trung 45% cho chăn nuôi gia cầm và 60 %
cho heo. Sự chăn nuôi đại trà này đã làm ô nhiễm các dòng sông và các mạch nước
ngầm, tạo điều kiện thuận lợi cho sự tăng sinh tảo xanh trên các vùng ven biển.
Canh tác đại trà rau
xanh và trái cây cũng không phải là vô hại: Phân bón hóa học đã làm ô nhiễm
mạch nước ngầm. Việc sử dụng số lượng lớn thuốc trừ sâu, dễ bay hơi, có thể làm
ô nhiễm nước và không khí. Theo TS Francois Veillerette, chuyên gia về thuốc
trừ sâu cho biết đã phát hiện thuốc trừ sâu ở các chum nho. Vì vậy, uống quá
nhiều rượu nho cũng nguy hại… cho sức khỏe!
Kết quả: rau xanh
thắng thế
HIỆP 9: Thế lực hành động. Loại nào truyền thông tốt nhất?
Với một nguồn ngân
sách 4 triệu euro mỗi năm, Trung tâm thông tin về thịt (CIV) đã chi một số tiền
lớn cho truyền thông. Năm 2010, Trung tâm đã phân phối 4,4 triệu tư liệu cho
công chúng, thông tấn xã, thầy thuốc và thú y. Trung tâm cũng “tự biên tự diễn”
một chương trình phát thanh để phát hằng ngày trên đài TFI với thời lượng 40
giây kể từ tháng 1 – tháng 6/2011.
Kết quả: thịt thắng
thế
HIỆP 10: Dinh dưỡng cho trẻ em. Có cần thịt cho trẻ không ?
Vào tháng 4/2011, một
cặp vợ chồng ăn toàn thực vật đã bị kết án tù chung thân vì liên quan đến cái
chết của bé gái 11 tháng chỉ được nuôi độc nhất bằng sữa mẹ. Theo TS Adrien
Bisserbe, chuyên gia nhi khoa của Trung tâm CHU Kremlin-Bicêtre, trẻ sau 6 tháng
tuổi cần phải có thêm nguồn thức ăn khác. Những người chỉ ăn thực vật hoặc ăn
chay cũng có thể cho con bú nhưng phải bổ sung thêm vitamin B12. Còn về phần
trẻ em, chế độ ăn toàn thực vật sẽ bị thiếu nhiều chất, có nguy cơ bị bệnh còi
xương, rối loạn thần kinh… Cũng theo TS Bisserbe, chế độ ăn chay có thể chấp
nhận được với rau xanh giàu chất sắt, bột ngũ cốc, bộ đậu, chất dầu và trứng.
Kết quả: thịt thắng
thế
PHÁN QUYẾT SAU CÙNG
Như vậy, trên bình
diện tiết thực, ăn chay đã đoạt cúp. Thịt bị “loại khỏi vòng chiến” trong bữa
ăn của chúng ta? Không hẵn như vậy! Đó chẳng qua là do tiêu thụ thái quá chất
thịt mới gây ra sự cố như trên. Theo khuyến cáo của GS Rajendra Pachauri, chủ
tịch Nhóm chuyên gia về biến đổi khí hậu và đoạt giải Nobel hòa bình thì chỉ cần
kiêng thịt một ngày trong tuần là có thể an toàn vô sự.
(Phỏng
theo Çà M’Intéresse)
BS
NGUYỄN VĂN THÔNG
TẾ BÀO SAO
NHỮNG
VÌ SAO MỌC GIỮA BẦU TRỜI NÃO BỘ
Trong cuôn tiểu thuyết « Des fleurs
pour Algernon », văn hào Mỹ Daniel Keyes đã tưởng tượng ra các nhà nghiên
cứu nâng trí thông minh của loài chuột bằng cách tiêm cho chúng một loại huyết
thanh do họ phát minh. Và hôm nay, câu chuyện tưởng chừng như hoang đường đó đã
dân dần trở thành hiện thực với công trình nghiên cứu của TS Steven Goldman, Maiken
Nodergaard và nhóm nghiên cứu của Trung tâm y khoa thuộc Viện đại học Rochester
(Hoa Kỳ) được công bố trong tạp chí « Cell Stem Cell ». Điều kỳ
lạ là kỳ tích này mang tính khả thi : ghép tế bào não người. Hơn nữa, ghép
tế bào não này không liên quan đến các nơ-ron, tế bào « vua » của não
bộ, mà đó là những tế bào khác của não từ lâu đã bị quên lãng và chỉ mới được
các nhà nghiên cứu tìm thấy lại : tế bào sao ! Thật vậy, cho đến tận
bây giờ, các nơ-ron vẫn luôn luôn đứng ở vị trí đầu tiên trong não bộ. Từ khám
phá của các nhà khoa học vào cuối thế kỷ XIX, công trình nghiên cứu đã bị lãng
quên. Nhưng phải chăng có một loại tế bào não khác có chức năng không kém phần quan
trọng trong bộ não của chúng ta ?
TS Eric kandel, người đoạt giải Nobel năm
2000, chuyên gia về trí nhớ của Viện đại học Columbia, NewYork, Hoa Kỳ, cho rằng
các tế bào đệm đại diện cho một số lượng lớn (chiếm tỉ lệ 9/10) các tế bào tăng
trưởng trong não, mà trong đó tế bào sao chiếm hơn một nửa.
MẠNG LƯỚI KHỔNG LỒ CỦA TẾ BAO SAO
Theo TS Giovanni Marsicano thuộc Trung tâm
y khoa Magendie (Inserm, Bordeau, Pháp), khi được phát hiện vào đầu thế kỷ 20,
tính chất dẫn điện của các nơ-ron đã giúp các nơ-ron truyền tải thông tin nhanh
chóng. Vì vậy, công trình nghiên cứu tập trung theo chiều hướng này vào các tế
bào sao mà khi đó người ta chưa hề hay biết về cách thức dẫn truyền hóa học, dựa
trên nền tảng canxi. Nếu không, rất có thể các công trình nghiên cứu về não bộ
đã đi vào một bước ngoặt hoàn toàn khác.
Nhà khoa học người Tây Ban Nha Santiago
Ramon, đoạt giải Nobel 1906, đã có các công trình nghiên cứu về cấu trúc hệ thần
kinh đã thấy rằng các tế bào sao này không phải là những tế bào có chức năng kết
dính thông thường mà có thể có một vai trò năng động khác nhưng do các thiết bị
nghiên cứu còn có phần thô sơ vào thời kỳ đó, nên không thể phát hiện được các
tính chất khác của chúng.
Trong thập niên gần đây, nhờ sự tiến bộ của
các kỹ thuật sinh học tế bào, công trình nghiên cứu về tế bào đệm đã có một bước
ngoặt mới và các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng các tế bào này đã can dự rất
sâu vào tiến trình của não bộ. Thật vậy, với cấu trúc hình sao như tên gọi, tế
bào sao biểu lộ đặc trừng bằng các sợi trục dài bao phủ các khớp thần kinh, hơi
giống như một mạng lưới khổng lồ bao phủ và bảo vệ các nơ-ron, tế bào sao cũng
còn cung cấp năng lượng cho nơron nhờ đường glucose mà nó hấp thu từ mạch máu. Tuy
nhiên, chức năng bảo vệ và dinh dưỡng này chưa phải là tất cả. Các tế bào sao
còn phóng thích các chất dẫn truyền thần kinh vào trong các khớp thần kinh và
như vậy có khả năng đóng một vai trò tích cực trong việc điều phối tín hiệu dẫn
truyền thần kinh.
Theo TS Giovanni Marsicano hiện nay các nhà
khoa học đã nói đến khớp nối chĩa 3. Từ đây không còn vấn đề khớp nối là nơi 2
nơron nói chuyện với nhau mà còn thêm kẻ thứ 3 là tế bào sao can dự vào nữa.
CHUỘT LAI ĐÃ CÓ HIỆU NĂNG CAO HƠN
Thực vậy, công trình nghiên cứu của nhóm các
nhà khoa học thuộc Viện đại học Rochester, Hoa Kỳ, về vấn đề này đã cho thấy một
kết quả kỳ lạ. Các nhà nghiên cứu đã ghép các tế bào gốc của tế bào sao người
vào trong não bộ của chuột con. Trước đây chưa từng được ghi nhận sự cải thiện
về nhận thức ở chuột được được ghép tế bào sao của chuột thì bây giờ những con
chuột lai này đã học nhanh hơn và đạt được các kết quả tốt hơn trong các test về
trí nhớ. Đó là kết luận của nhóm nghiên cứu ngưới Mỹ qua công trình nghiên cứu
của họ. Điều này cho thấy tế bào sao của người có hiệu quả hơn tế bào sao chuột
và chúng đóng vai trò thiết yếu trong chức năng nhận thức cao, phân biệt giữa
con người và các loài khác.
NƠRON MẤT DẦN VAI TRÒ NHẠC TRƯỞNG.
Từ đó, có thể kết luận rằng trí thông minh của
con người liên quan đến tính chất và số lượng các tế bào sao phủ trùm não bộ, nhưng
còn một bước… chưa thể vượt qua.
Tuy nhiên, có một điều chắc chắn là tế bào
sao có can dự vào trong giấc ngủ và một số tiến trình của trí nhớ, nhất là khứu
giác. Theo TS Lisa Roux thuộc Trung tâm nghiên cứu thần kinh thuộc Viện đại học
NewYork, Hoa Kỳ, chúng ta chỉ mới đặt bước chân vào ngưỡng cửa của những khám
phá liên quan đến tế bào não bộ nhưng chính quần thể tế bào sao đóng một vai
trò then chốt về năng lực trí nhớ.
Theo TS Christian Giaume, giám đốc Trung
tâm nghiên cứu CNRS-College Pháp, cho biết tế bào sao tạo ra một môi trường thuận
lợi chung quanh các nơron. TS Giaume còn cho biết theo linh cảm của TS phần lớn
các bệnh lý của hệ thần kinh như bệnh Alzheimer, Parkinson hay Huntington đều
có sự can dự của tế bào sao. Vì vậy, chẳng có gì ngạc nhiên khi các căn bệnh
này nằm trong tình trạng không có thuốc chữa bởi vì người ta đã bỏ quên một nửa
tế bào não.
THEO DẤU CÁC BỆNH THOÁI HÓA THẦN KINH
Ý tưởng cho rằng các tế bào đệm, thông thường
là tế bào sao, can dự vào các bệnh Alzheimer, Parkinson càng ngày càng rõ nét
hơn.
Theo TS Christian Giaume cho biết ở các con
chuột đã hình thành các mảng amyloid, dấu hiệu đặc thù của bệnh Alzheimer, các
tế bào sao nằm kế cận các mảng này, đã có một tác động bất thường : phóng
thích glutamate với nồng độ cao, đây là một độc tố thần kinh. Một tác động bất
thường khác cũng được phát hiện trong các nghiên cứu trên não bộ của bệnh nhân
tử vong vì căn bệnh này: các connexin. Đây là các kênh giúp cho tế bào sao có
thể kết nối giữa chúng với nhau. Bằng cách điều chỉnh sự sản xuất các connexin
này, TS Giaume hy vọng rằng có thể làm chậm tiến trình thoái hóa thần kinh.
Tuy nhiên, còn có các tế bào đệm khác cũng
có một vai trò tương tự. TS Ronald Melki thuộc Trung tâm CNRS-Gif-sur-Yvette,
Pháp, chứng minh điều đó. Một nhóm nghiên cứu đã xác định được vai trò của tế
bào đơn thụ trong bệnh Parkinson và các bệnh thoái hóa thần kinh khác.
Từ kết quả nghiên cứu này, nhiều công trình
nghiên cứu khác đã khởi động trong những năm qua tập trung vào các tế bào đệm,
đặc biệt là tế bào sao, để mong tìm ra liệu pháp mới cho các căn bệnh thoái hóa
thần kinh. Thực sự, đây là một nỗ lực lớn trong nghiên cứu và trong ứng dụng chữa
trị.
(Theo
Sciences & Avenir)
BS
NGUYỄN VĂN THÔNG
